Malatya’da esnafları gezip yaşadıkları ve yaşanan sorunların çözümü ile ilgili esnaflarla dertleştikçe,’’ zayi belgesi’’ sorunun önemli olduğu gerçeği ortaya çıktı. Hemen diğer illerdeki esnaflarla da iletişime geçerek bir araştırma yaptım.
Peki, Nedir Zayi Belgesi? Yangın, deprem gibi durumlarda kaybolan bir mükellefin zayi belgesi alması, bu tarhiyata ve cezalara karşı hukuki koruma sağlayacaktır. Zayi belgesi alındığında, bu mücbir sebep durumu ispat olarak kabul edileceğinden, VUK’ un 373. Maddesi gereği vergi zıyaı cezası uygulanmayacaktır.
6 Şubat 2023’te, Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan merkezli art arda iki büyük depremlerinin ardından, Türkiye’mizde resmi rakamlara göre 53 bin 537 kişi hayatını kaybetti. 11 ilimiz bu depremlerden zarar gördü.
Devletin devamlılığı esastır ilkesinden hareketle, ilgili kurumlar aracılığıyla zayi belgesi için il ve ilçelerde kurulan birimlere Temmuz sonuna kadar dilekçe verilmesi istendi. Canlarını, evlerini dükkânlarını kaybeden insanların o anki psikolojilerini, yaşadıkları travmaları tahmin etmek güç olmasa gerek.
Birçok insanın yok olduğu, çadırlarda, konteynırlarda, buralarda yer bulamayanlarda başka illerde depremle birlikte yaşama uyum mücadelesini verirken, istenilen tarihlerde bu dilekçeler verilemedi. Bazıları da maliyeye zarar bildiren dilekçeler verdiği için diğer dilekçeyi vermediler.
Şimdi esnaflar, biz ne yapalım? Dilekçe almıyorlar, diyorlar. Yani dilekçeyi zamanında vermeyince, dükkân yıkılmadı mı, anlamına geliyor. Devlet, vatandaşını çaresizliğe sürükler mi, diyorlar.
Devletimizin bir kurumu olan Çevre Şehircilik İl Müdürlüklerinde binaların yıkıldığına dair belgeler var. Bu belgelere dayanarak, bir çok esnafa Valilikler, Ticaret Odalarıyla birlikte konteynır dükkan verdiler. Ama diğer kurumu Maliye bu belgeyi kabul etmiyor. Sizce olacak iş mi?
Şimdi herhangi bir kurum, bu esnaflardan belge isterse, bu esnaflar ne yapacaklar? Yani dilekçe verilmeyince belgeler oluşturulabilecek mi, kırılan yazar kasalar tamir mi olacak?
On bir ilde, on binlerce mağdur olan bu esnafların ne odaları, ne ticaret odaları gibi esnaf birlik ve temsilcileri neden bu soruna çözüm aramazlar ki, anlamak çok zor. Şu an sorun yok gibi gözükse de, ileri tarihlerde sıkıntılar olacaktır.
Devletimiz bu soruna ivedilikte çözüm üretmelidir.
1. Yeni bir tarih aralığı belirleyip yeniden dilekçeler alınabilir
2. Çevre şehircilikten yıkılan ve ağır hasarlı binaların listesi alınarak muafiyet
verilebilir.
3. Çevre Şehircilik İl Müdürlüklerinden alınmış yıkım belgeleri mali birimlerce
istenebilir.
4. Meslek örgüt temsilcileriyle ortak akıl oluşturularak bu sorun çözülebilir.
Devletimiz mağduriyet yaratamaz, çözüm üretir. Üretilen çözüm esnafın yararına olmalıdır. Depremde mağdur olan esnaflarımızın yanında olmalıyız.
Saygılarımla…