Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023'teki depremlerin ardından gündeme gelen Malatya Fayı ile ilgili bir süre önce TÜBİTAK destekli olarak bilim insanları tarafından başlatılan çalışmalar devam edecek. Munzur Üniversitesi Coğrafya Bölüm Başkanı Doç. Dr. Taylan Sançar, “Malatya Fayı ile ilgili 3 yıllık bir çalışma olacak. Bu yılda tamamlandıktan sonra Malatya Fayının deprem potansiyeliyle ilgili çok daha sağlıklı yorumlar yapacağız” açıklamasını yapmıştı.
TÜBİTAK ve Çin Bilim Akademisi’nin yanı sıra İTÜ, Tunceli ve Fırat üniversitelerinin destekleriyle bir süre önce Malatya Fayı üzerinde başlatılan çalışmalara kaldığı yerden devam edilecek.
Malatya fayına ilişkin yürütülen çalışmalar hakkında bilgi veren Munzur Üniversitesi Coğrafya Bölüm Başkanı Doç. Dr. Taylan Sançar, şunları ifade etmişti:
“Malatya Fayı ile ilgili şu anda iki proje yürütülüyor. Her iki projede Malatya Fayının bütünlüğü üzerine odaklanmış durumda. Sadece kullanılan yöntemler biraz daha farklı. Ama her iki projenin amacı Malatya Fayının tamamıyla ilgili verileri ortaya çıkarmak yoksa bölüm bölüm çalışılmıyor. Projede farklı iş paketleri var. Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından altı ayda bir yürütülen çalışmada arkadaşlarımız buraya gelip istasyonlar üzerinde ölçümler alıyorlar. Jeoloji çalışmaları daha çok yazın yapılıyor. Bu seneki çalışmalar haziran ya da temmuzda başlayıp, birkaç ay sürecek. Mevsim koşulları ve çalışmanın içeriğine göre projenin farklı dönemleri var. Yürütülen iki projeden bir tanesi Malatya Fayının eski deprem tarihçesinin fay zonu boyunca zenginleştirmek amacıyla ikincisi de İTÜ Jeoloji Mühendisliği Bölümünden Jeolog Doç. Dr. Cengiz Zabcı tarafından yürütülen proje kapsamında da Malatya Fayının 6 Şubat depremleri sonrasında hız değişimleri nasıldır diye hem karadan hem de uydudan çalışmalar yapıyoruz. Bunun dışında yine Malatya Fayının kuzeyinde olan paleosismolojik yöntemle gösterdiğimiz depremler güneyde de bulunuyor mu, bu anlamda fayın eski davranışında bütün fay zonu boyunca kırık meydana geldi mi bunu araştırıyoruz. Malatya Fayından başlayıp neredeyse Urfa’ya kadar uzanan 300 kilometrelik bir hat boyunca yerin çok derinlerinin röntgenlerini alarak fayın derindeki devamına bakıyoruz. Çünkü fayın derinde olup olmaması meydana gelebilecek bir depremin şiddetiyle ilgili bize tahmin noktasında önemli bir veri sağlayacak. Fayla ilgili çalışmalar henüz sonuçlanmadı. Projeye başlayalı bir yıl oldu, üç yıllık bir proje. Bu yılda tamamlandıktan sonra deprem potansiyeliyle ilgili çok daha sağlıklı yorumlar yapacağız.”
“7,4’lük bir deprem üretir”
Malatya’da bir konferansında Malatya Fayına ilişkin açıklamalarda bulunan Sançar,
“Malatya Fayının aktif olduğunu en büyük kanıtı, Türkiye Diri Fay Haritasıdır. Türkiye Diri Fay Haritası, hem 1992 hem de 2012 yılındaki versiyonunda Malatya Fayını aktif bir fay yani deprem üretme tehlikesi olan bir fay olarak haritalamıştır. Bundan sonra ortaya çıkan bütün verilerde Malatya Fayının aktif olduğunu gösterdi. Diri bir faydır, 2-3 milyon yıl önce öldüğü gibi bir şey yoktur. Beklenen kırılma uzunluğu 165 kilometre fayın tamamı olarak düşünürsek minimum 7,4’lük bir deprem üretir. Ama şiddet başka bir şey bunun için zeminle, binalarla ilgili çok ciddi veriler toplanması lazım”
demişti.
“Çalışmalar 3 yıl sürecek”
Jeoloji Mühendisleri Odası Malatya İl Başkanı Yunus Gülmez ise Malatya Fayı üzerine yapılan araştırma kapsamında hendek kazısı yapıldığını kaydederek, fayın tarihsel süreçte ürettiği birkaç depreminin bilim insanları tarafından görüldüğünü aktardı. Gülmez,
“Birkaç etaplık bir çalışma olacak. Bu çalışmalar 3 yıl sürecek. Şu anda Malatya Fayı ile alakalı net ve sağlıklı bir açıklama yapılabilmesi için bu çalışmaların sonuçlandırılması lazım. Malatya Fayı aktif ama çok yavaş hareket eden bir fay. Fay ile ilgili daha önce yapılan çalışmada ortalama 2500 yılda bir deprem üretebileceği söyleniyor. Ama şu anki yapılan çalışmalarla daha sağlıklı bir sonuç elde edilir. Benim tahminim daha uzun bir süre var. Çalışma hızı çok yavaş. 6 Şubat depreminin Malatya Fayını nasıl etkilediğiyle ilgili bir modelleme çalışması var. Çalışmalar devam edecek”
bilgisini paylaştı.
Malatya Fayı ile ilgili yeni çalışmaların ödenek durumuna göre mayıs ya da haziran ayı gibi başlaması bekleniyor.
