Malatya ve ilçelerinin yöresel kıyafetlerinin kullanıldığı bez bebeklerde erkek, kadın, gelin, damat karakterleri yaşatılmaya çalışılmaktadır. Kıyafetler kadife, patiska, kutnu, basma, tül, yün iplik kullanılarak dikilmektedir. Makine nakışı ile üzerlerine Malatya yöresinde sık kullanılmış Osmanlı nakış desenleri uygulanmaktadır. Aşhan Bacı bebeklerinin baş kısımları hariç tamamıyla el yapımı ürünlerdir. Yapılan bez bebeklerin sadece baş kısımları dışarıdan satın alınarak yapılmaktadır. Diğer kısımların tamamı el yapımı işlerdir.
Aşhan Bacı bez bebeklerin ana kıyafetleri üç kısımdan oluşmaktadır: Küçük çiçek desenli kumaşlardan oluşan şalvar, boydan giyilen zıbın denilen elbise, başa yazma olarak bağlanan leçek denen oyalı başörtüdür.
Aşhan Bacı bez bebekleri kıyafetleri ve komposizyonları bakımından birbirinden farklıdır. Tek figürlü bebeklerin yanında çoğunluğuna bir hareket halinde pozisyon aldırılmıştır. Bebeklerin iş görür pozisyonu almasını sağlayan bebeğin yapılışının ilk safhasında kafayı tutan, vücut kısmında bulunan galvanizli teldir. Aşhan Bacı ekmek açar, tandır yapar, yorgan diker, patik pırtlatır (Malatya'da kayısıyı kurutmak İçin yapılan işlemlerden birisidir. Kayısının içindeki çekirdeği dışarı çıkarmak için söylenen bir deyimdir.), Malatya’ya özgü yöresel bir yemek olan analı kızlı köfte yapar, saban sürer, kazak örer, yayık yayar, yün eğirir, dam loğlar (Eskiden kerpiç olan evlerin damları da topraklan olurdu. Kayadan yontulmuş loğ denen silindir şeklinde bir kütle ile damın üstündeki toprak sertleştirilir.), bastık veya pestil (İnce yufka biçiminde kurutulmuş meyve ezmesi) yapar.
21 Ağustos 2020’de Aşhan Bacı Kültür ve El Sanatları Derneğinde ziyaret ettiğimiz Ccvdet Bozdağ, bu şekilde Aşhan Bacı bez bebeklerinin 30'a yakın figürünün yapıldığını söylemektedir,
Malatya halkının ve görenlerin beğenisini kazanan Aşhan Bacı bez bebeklerinin tanıtımı, Cevdet Bozdağ'ın hazırladığı www.ashanbacıbebekleri.com. internet adresinden yapılmaktadır. Aşhan Bacı bez bebekleri internet aracılığıyla, fuar ve sergilerde stantlar açılarak satışı yapılmaktadır.
Erol Ali Aydoğan'ın Malatya Mektubu (2002) adlı kitabında Aşhan Bacı'nın asker olan oğlu Hüsameddin'e ve gurbetteki kızı Zörhe'ye yazdığı mektuplardan da anlıyoruz ki, Aşhan Bacı Malatya'da yaşamış, halkın gönlünde taht kurmuş, bilgeliğiyle, doğruluğuyla, samimiyetiyle, halkın nazarında ermişliğiyle tanınan bir tarihi şahsiyettir. Ayşe Han isminin zamanla değişime uğrayarak Aşhan olduğu Malatyalılar tarafından söylenmektedir. Malatya da eskiden Ayşe Fatma'ya Eşatma, Hacı Ali'ye Hacalı, Kara Ana'ya Garana , Ümmihan'a İmihan, Hatice'ye Hacce, Zöhre'ye Zörhe denildiği çeşitli kaynaklarda belirtilmektedir.12
Aşhan Bacı bez bebeklerinin isim kaynağı, Malatya ve yöresine ait “Ayşe Han” isminin halk ağzında zamanla değişime uğrayarak “Aşhan” olarak söylenmesinden gelmektedir. Ayşe ismi Malatya köylerinde ; “Aşe, Anşe, Eşo, Aşo, Ayşehan, Aşhan, Eşey” şeklinde söylenmektedir. 13
Cevdet Bozdağ, yaptığı bez bebeklere Aşhan Bacı ismini vermiş, Bunun sebebinin de Aşhan Bacı isminin Malatya ve çevresinde sık kullanılması ve yöreye ait bir şahsiyet olan Aşhan Bacı'yı daha iyi tanıtmak olduğunu söylemektedir. Malatya’da eskiden bu şekilde tanınan Azet Bacı, Zöhre Bacı gibi isimler de vardır.“Bebeklere yörede kullanımı yaygın olan Azet Bacı, Aşhan Bacı ve Hamdi Bey gibi isimler verilmiş ve yöresel özellikler taşıyan folklorik giysili bu bez bebeklerden biri için 31.08.2012 tarihinde Türk Patent Enstitüsü’nden Aşhan Bacı ismiyle marka tescil belgesi alınmıştır.” 14
12 Cemil Gülseren, Malatya İli Ağızları, TDK Yayınları, Ankara: 2000, s. 69; Ali Aydoğan, Malatya Mektubu, Malatya 2002, s. 11.
13 Raşit Kısacık, Malatya’nın Yöresel Kültürü, Kültür, Ankara 1999.
14 Tağı, Sema Özkan-Vural, Seher, Malatya Folklorik Yapma Bebekçiliğin Yöre Kültürünün Tanıtılmasındaki Önemi ve Aile Ekonomisine Katkısı, 4. Yöresel Ürünler Sempozyumu (Antalya 2016), Bildiri Kitabı, s. 347.