Seher Vural, tezinde Aşhan Bacı folklorik yapma bebeklerinin yapım aşamalarını şöyle sıralamaktadır:
• Kafa ve beden iskeletinin oluşturulması,
• Bedenin oluşturulması,
• El ve ayakların oluşturulması,
• Geleneksel giysilerin dikimi,
Dekor hazırlanması şeklinde sıralanmaktadır. : Aşhan Bacı bez bebeklerine Malatya’nın günlük işlerini yapar pozisyonlarda kompozisyonlar hazırla
Sonuç
Bez bebekler, boş zamanların eğlenceli bir şekilde değerlendirilmesiyle aile ve ülke ekonomisine katkı sağlayarak geçmişten geleceğe kültür taşıyıcı görevini üstlenirler. Daha çok turistik bir obje olarak tasarlanan bez bebeklerin Malatya dışında birçok turizm bölgesinde satışları yapılmaktadır.
Ülkemizde yapma bez bebek yapımı için zengin folklorik birikim olmasına rağmen henüz firma düzeyinde bu işin yapıldığı görülmemektedir. Büyük bütçeli firmaların bebekleri karşısında bez bebekler ev hanımlarının ellerinde varlıklarını devam ettirmeye çalışmaktadır. Belediyelerce açılmış kısa süreli kurslarla seri üretime geçilemeyen bebeklerin tanıtımı ve pazarlaması istenilen düzeyde değildir.
Yapma bez bebekler sayesinde, sadece müzelerde ve halaylarda gördüğümüz folklorik kıyafetler değerlerimizin yok olmasını önlemekte ve bu değerler, canlı tutulmaya çalışılmaktadır. Bez bebeklerin daha çok el becerisi ve biblolara ilgisi olan az sayıda insanlar tarafından yapımı ve üretimi devam ettirilmeye çalışılmaktadır. Bez bebek ustası Cevdet Bozdağ da kendi patenti olan Aşhan Bacı bebeklerini yapmaya gönül vermiş insanlardan birisidir.
Folklorik Ahşan bacı bez bebekleri oynamak için değil süs için yapılmaktadır. Evlerin, işyerlerinin vitrinlerini süslemek, Malatya'dan ayrılırken hediyelik kayısının yanında Malatya hatırası olması için folklorik bez bebekler satın alınmaktadır, Çünkü, bu bebeklerin yapılışında giydirilen elbiseler, takılar hassas olduğu için çocuk oyuncağı şeklinde sürekli oynandığında dağılma ve bozulma özelliği göstermektedir.
Bir tahta üzerinde sabitlenerek dik duran Aşhan Bacı bez bebeklerinin yanında hamur yoğuran, ekmek açan, ekmek pişiren, yorgan diken, ip saran, su taşıyan, pekmez kaynatan, kayısı kurutan, tandırda ekmek pişiren, üzüm kesen, bulgur kaynatan bebekler de vardır. Böylece bez bebeklerin, değişik figürlerle zenginleştirilerek insanların dikkatini çekmesi sağlanmaktadır.
Aklımın henüz ermediği 6-7 yaşlarımda 1960’lı yılların Çarmuzu’sunda Aşhan Bacı isminde bir komşumuz vardı. Yıldız Tezcan’ın ve Müşerref Akay’ın boşanmış eşi Gazinocular kralı, Fahrettin Tezcan’ın annesi olan bu sevimli ve çilli yüzlü kadının siması hala hafızamdadır. Aradan 50 yılı aşkın bir zaman geçtikten sonra Malatya Halk Kültüründe bir fenomen haline gelen Aşhan Bacı figürü üzerinde durduğum bu araştırmamı merhumenin ruhuna ithaf ediyorum.Allah rahmet etsin.
İnternet Kaynakları:
www.ashanbacıbebekleri.com
http://www.soganli.com
http://www.batmanorenbebek.net
hup://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/manisa/nealinir/bez-folklorik-bebek http:/www.kulturportali.gov.tr/turkiye/ardahan/kulturatlasi/damal-bebegi http://www.kobiden.com/malatyanin-ashan-bacilari-patent-aldi-17761h.htm
http://www.malatya.gov.tr/index.
http://ismek.ibb.gov.tr./ismek sanat dergisi