Malatya, tarihi boyunca sayısız medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu kadim topraklarda pek çok yerleşim birimi zamanla ad değişikliği yaşamıştır. Bugün hala hafızalarda kalan eski adlar, bu ilçelerin köklerini ve tarihi mirasını gözler önüne seriyor. İşte Malatya'nın bazı ilçelerinin eski adları ve ardında yatan ilginç hikayeler;
Arapgir: Daskuza’dan Osmanlı’ya Uzanan Tarih
Arapgir, eski adıyla Daskuza, tarihsel açıdan oldukça köklü bir geçmişe sahiptir. M.Ö. 1200'lere kadar uzandığı sanılan bu yerleşim, zaman içinde Asurlar, İranlılar, Selçuklular ve Moğollar gibi birçok medeniyetin egemenliğine girmiştir. Arapgir, Osmanlı döneminde 1518 yılında Diyarbakır eyaletine bağlıydı ve 1834’te Diyarbakır, 1847’de ise Mamuret-ül Aziz (bugünkü Elazığ) sancaklarına bağlanmıştı. İlçenin yüzölçümü 956 km² olup, dağlık yapısıyla dikkat çeker. Arapgir’in eski adı Daskuza, bugünkü Arapgir’in çok eski yerleşim birimlerinden biri olduğunu ve Malatya ile yaşıt sayılabileceğini gösteriyor.
Hekimhan: Selçuklu’dan Osmanlı’ya Giden Yol
Hekimhan, İpek Yolu güzergahı üzerinde bulunmuş, Hititler, Asurlular, Urartular ve daha pek çok medeniyetin izlerini taşıyan bir ilçedir. Adını, 13. yüzyılda ilçede yapılan ve devrin ünlü hekimlerinden Ebu-l Hasan El Hekim’in yaptırdığı Han-ı Hekim adlı hanından alır. Hekimhan’ın eski yerleşimi, Osmanlı döneminde askeri amaçlarla restore edilen bu han etrafında şekillenmiştir. Hekimhan’ın tarihî önemini, 1921 yılında kazanmış olduğu ilçe statüsüyle pekiştirmiştir. Bugün dahi varlığını koruyan Köprülü Mehmet Paşa Camii ve diğer tarihi yapılar, bu kadim ilçenin köklü geçmişini simgeliyor.
Aslantepe'den Battalgazi'ye
Malatya'nın ilk yerleşim alanı olan Aslantepe Höyüğü, milattan önceki yüzyıllarda işlek kervan yollarının kesişim noktasıydı. Bu bölge, Asur ve Urartu kaynaklarında Maldia ve Melit gibi isimlerle anılmıştır. Eski Malatya olarak bilinen bu yerleşim, 1836 yılına kadar Battalgazi ilçesinin bir parçasıydı. Battalgazi, Malatya'nın tarihî kalbini simgeleyen ve geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan bir ilçedir.
Çırmıktı’dan Yeşilyurt’a
Osmanlı döneminde Çırmıktı adıyla bilinen, Cumhuriyet dönemiyle birlikte ise İsmetpaşa olarak anılan bu ilçe, 1957 yılında Yeşilyurt ismini alarak kendi kimliğini bulmuştur. 568 km²'lik bir yüzölçümüne sahip olan Yeşilyurt, dağlık yapısıyla hem doğal güzellikler hem de tarihî zenginlikler sunar. Eski adıyla Çırmıktı, aslında ilçenin karakterini yansıtan bir geçmişi simgeliyor; köyünden kasabasına, oradan ilçe statüsüne uzanan bu yolculuk, Yeşilyurt'un büyüyen ve değişen yapısını anlatmaktadır.
Malatya’nın Derin Tarihi ve Yeniden Canlanan Kimlikleri
Malatya'nın ilçelerinin eski adları, sadece isim değişikliklerinden ibaret değildir; her biri, bu topraklarda yüzyıllar süren medeniyetlerin, kültürlerin ve halkların izlerini taşır. Arapgir, Hekimhan, Battalgazi ve Yeşilyurt’un geçmişine dair bu bilgilerin ışığında, Malatya'nın kökleri ne kadar derin ve etkileyici olduğunu bir kez daha keşfetmek mümkün. Bu kadim ilçeler, yalnızca tarihî yapılarıyla değil, aynı zamanda kimlikleriyle de günümüze ışık tutuyor.