Malatya’nın adını duyanlar genelde şehir merkezini düşünür. Oysa tarihi açıdan bakıldığında, Malatya aslında bugünkü yerinde kurulmadı. Şehrin kalbi yüzyıllar boyunca Battalgazi'de, yani halk arasındaki adıyla “Eski Malatya”da atıyordu. Uygarlıkların doğduğu bu topraklar, binlerce yıllık geçmişiyle yalnızca Malatya’nın değil, Anadolu’nun da tarihine ışık tutuyor. Peki, neden şehir merkezi değişti? Battalgazi bugün ne anlatıyor? İşte yanıtlar, taşların ve duvarların diliyle konuşan bu benzersiz ilçede saklı...
Battalgazi, tarihi olarak Malatya'nın ilk merkeziydi. Günümüzde şehir merkezi Yeşilyurt ilçesi ve çevresine taşınmış olsa da, Battalgazi binlerce yıl öncesine dayanan geçmişiyle tarih kitaplarında yer almaya devam ediyor. Hititlerden Bizans'a, Selçuklulardan Osmanlı'ya kadar birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan bu topraklar, adeta bir zaman tüneli niteliğinde.
Battalgazi’de bulunan Aslantepe Höyüğü, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor ve MÖ 5000’lere kadar uzanan bir geçmişe sahip. Aynı zamanda Anadolu’daki ilk devlet yapılarından birinin burada kurulduğu düşünülüyor. Bu da Battalgazi’nin sadece Malatya’nın değil, insanlık tarihinin de çok önemli duraklarından biri olduğunu ortaya koyuyor.
Battalgazi’nin kalbinde yükselen Ulu Cami, Selçuklu döneminden kalma muazzam bir eser olarak dikkat çekiyor. Ayrıca Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, geçmişte bu bölgenin ticaret yolları üzerindeki önemini ortaya çıkarıyor. Yani burada her sokak, her taş, tarihin izlerini taşıyor.
Her ne kadar resmi olarak 1928 yılında ilçe statüsüne kavuşmuş olsa da, Battalgazi’nin tarihi şehir merkezinden çok daha eskilere uzanıyor. Bu yüzden yerel tarihçiler ve akademisyenler, Battalgazi için sıklıkla şu ifadeyi kullanıyor:
“Malatya’nın doğduğu yer burasıdır.”