Hayatın en büyük sırlarından biri, ölümün ardından ne olduğudur. İnsanlık tarihi boyunca bu gizemi anlamak ve açıklamak için birçok efsane ve mit yaratılmıştır. İşte bu mitlerden biri, Türk ve Altay mitolojisinde ölülerin dünyasını yöneten İrle Han'dır. Onun hikayesi, sadece karanlık ve gizemli bir varlık değil, aynı zamanda ölülerin ruhlarının huzurlu bir şekilde geçişini sağlayan bir rehberdir
Türk ve Altay mitolojilerinin derinliklerine daldığınızda, karşınıza İrle Han çıkar. Ölülerin dünyasını yöneten bu önemli tanrı, yeraltında hüküm sürer ve ölülerin ruhlarını kabul eder. Mitolojide İrle Han’ın evi, 40 köşeli yapılarıyla tanımlanır.
Evinin önünde dokuz çam ağacı vardır; bu ağaçlar İrle Han’ın dokuz oğlunu temsil eder. Oğulları, atlarını bu ağaçlara bağlayarak aile bağlarının önemini simgelerler. İrle Han’ın aile yapısı, onun karakterinin bir yansımasıdır.
İlginçtir ki bazı mitlerde İrle Han ile Erlik Han’ın aynı tanrı olarak düşünüldüğü görülür. Erlik Han, kötülüğün ve karanlığın temsilcisi olarak bilinirken, İrle Han daha çok ölülerin dünyasında düzeni ve adaleti koruyan bir figür olarak öne çıkar. Bu ikili ilişki, Türk mitolojisinin karmaşıklığını ve farklı tanrıların birbirleriyle olan etkileşimlerini yansıtır. Her iki tanrının varlığı, insanların ölüm ve sonrası hakkında duyduğu korkularla ilgili inançların şekillenmesine katkıda bulunur.
İrle Han’a sunulan kurbanlar genellikle renkli atlar ve ineklerdir. Renklerin mitolojideki anlamı, kurban ritüellerinin derinliğini ve İrle Han’a duyulan saygıyı simgeler. İrle Han, ölülerin ruhlarını rehberlik ederek huzur içinde diğer dünyaya geçmelerine yardımcı olduğuna inanılır. Bu nedenle, İrle Han’a yapılan dualar ve adaklar, ölülerin huzuru için atılan adımlar olarak görülür.
İrle Han’ın karanlık bir yönü de vardır. Kızı, mitolojinin kötücül figürlerinden biri olarak avcıları ve savaşçıları kandırarak felaketlere sürükler. Bu durum, doğaüstü güçlerle olan mücadelenin ve kötülüğün varlığının temsilidir. İrle Han ve kızının hikayeleri, Türk mitolojisinin derinliklerinde yer alan zengin anlatılardan sadece birkaçıdır.
Fotoğraf: MONGULAI
İrle Han’ın varlığı, insanların ölüm sonrası yaşam konusundaki umutlarını canlı tutar. Onun evi, sadece ölülerin ruhlarının konakladığı bir yer değil; aynı zamanda ölümün ve sonsuzluğun sembolüdür. İrle Han, ölüm ve yaşam arasındaki dengeyi sağlayarak insanlara cesaret ve güven verir. Bu, Türk ve Altay mitolojisinin bizlere sunduğu en güzel miraslardan biridir.