Davranım bozukluğu, çocuklarda ve gençlerde görülen ciddi davranışsal ve duygusal problemlerin görüldüğü bir rahatsızlıktır. Davranım bozukluğunun temel özellikleri sıklıkla ve tekrarlayan bir şekilde başkalarının temel haklarına saldırma, toplumsal ve sosyal kuralları reddetme, zarar verme ve saldırganlık olarak belirtilebilir.

Çocuklarda ve gençlerde gördüğümüz bu tür davranış problemleri gelişimin belirli noktalarında karşımıza çıkabilmektedir. Bu tür davranış problemlerinin ‘Davranım Bozukluğu’ sayılabilmesi için uzun süredir devam ediyor olması ve özellikle başkalarının haklarını ve kuralları ciddi bir şekilde ihlal etme davranışlarının ön planda olması gerekir.Davranım bozukluğu görülme sıklığı erkeklerde % 6-16 kızlarda ise, % 2-9 olarak bilinmektedir.

Tanı koyulabilmesi için en azından bir tanı ölçütünün son 6 aydır bulunması koşuluyla aşağıdaki tanı kriterlerinden üçünün (ya da daha fazlasının) son 12 aydır bulunuyor olması gerekir. Davranım bozukluğu tanı kriterleri aşağıdaki gibidir;

  • İnsanlara ve hayvanlara karşı gösterilen saldırganlık
  • Çoğu zaman başkalarına kabadayılık eder, gözdağı verir ya da gözünü korkutur,
  • Çoğu zaman kavga dövüş başlatır,
  • Başkalarının ciddi bir şekilde fiziksel olarak yaralanmasına neden olacak bir silah kullanmıştır(örneğin; taş, değnek, kırık şişe, bıçak, tabanca)
  • İnsanlara fiziksel olarak acımasız davranır,
  • Hayvanlara fiziksek olarak acımasız davranır,
  • Başkalarının gözü önünde çalmıştır (örneğin; saldırarak soyma, silahlı soygun)
  • Cinsel olarak başka insanları taciz eder, zorlar.
  • Eşyalara Zarar Verme : Ciddi hasar vermek amacıyla isteyerek yangın çıkarmıştır, isteyerek başkalarının malına mülküne zarar vermiştir.
  • Dolandırıcılık ya da Hırsızlık : Bir başkasının evine ya da arabasına zorla girmiştir, bir şey elde etmek, çıkar sağlamak ya da sorumluluklardan kaçmak için çoğu zaman yalan söyler, hiç kimse görmeden değerli bir şey çalmıştır.
  • Kuralları İhlal Etme : On üç yaş öncesinden başlayarak ailenin yasağına rağmen çoğu zaman geceyi dışarıda geçirir,
  • Ailesinin yanında yaşarken en az iki kez gece evden kaçmıştır,
  • On üç yaş öncesinden başlayarak çoğu zaman okuldan kaçmıştır.

Davranım bozukluğunda erkenden tedaviye başlanması önemlidir. Tedavi edilmeyen durumlar kişinin ileride suça eğilimini, anti sosyal davranışları ve saldırganlık davranışlarını arttırır.

Davranım Bozukluğunun Tedavisi

Davranım bozukluğunun tedavisi çocukla ve gençle bireysel olarak yürütülen terapinin yanısıra, çocuğun ve gencin yaşamındaki bir çok alanda belirli düzenlemelerin yapılmasını gerektirir. Çocukla ve gençle birebir yürütülen terapi sürecinde öfke kontrolü, duyguları düzenleyebilme, sosyal becerileri geliştirme üzerinde durulur. Bunun yanı sıra aileyle işbirliği yapılarak ailenin davranışlarında ve ev ortamında belirli düzenlemeler yapılır. Eğer okul ortamında yaşanan problemler varsa okulla iletişime geçilerek, okulda yapılabilecek düzenlemeler belirtilir. Davranım bozukluğunun gidişatına göre psikiyatrik değerlendirme ve ilaç kullanımı da önerilebilmektedir.

Fatoş Karaoğlu – Malatya –21 Kasım2022