Malatya'nın konteyner çarşılarında dolaşırken esnafın yüzündeki yorgunluğu görmek artık şaşırtıcı değil. Dükkanına giren müşteri sayısı azalmış, maliyetler ise alıp başını gitmiş. Hele ki kredi çekmiş olanlar için durum daha da iç karartıcı. Bankalar faizleri düşürdük diyor ama esnaf hâlâ yüksek faiz yükü altında eziliyor. Peki, bu insanlar nasıl ayakta kalacak?
Esnaflık, sadece al-sat işi değil. Malatya gibi depremden büyük yara almış bir şehirde esnaflık, bir anlamda yeniden var olma mücadelesi. Şehir merkezindeki dükkânlar ya yıkıldı ya da kullanılamaz hâlde. Yerinde dönüşüm projeleri umut oldu ama verilen destekler yeterli mi? Hayır! Şu an için sağlanan 1.5 milyon TL’lik destekle birçok iş yeri yeniden ayağa kalkamaz. İnşaat maliyetleri ortada, her şey katlanarak pahalı hâle gelmişken bu destek en az 2.5 milyon TL olmalı ki, esnaf işine geri dönebilsin.
Faizler Esnafı Bitiriyor
Faizler düştü ama esnafa uygulanan oranlar hâlâ çok yüksek. Bankalar mevduata düşük faiz veriyor ama kredi çeken esnaftan yüksek faiz alıyor. Bu adil değil! Bir esnaf, işini büyütmek veya toparlamak için kredi çektiğinde kazandığının büyük kısmını bankaya faiz olarak ödüyor. Peki, geriye ne kalıyor? Borç içinde borç!
Öte yandan, çarşıların durumu da içler acısı. Esnafın daha fazla müşteri çekebilmesi için iş yaptığı ortamın güvenli, düzenli ve temiz olması lazım. Yıkılmış binaların olduğu, altyapı sorunlarıyla boğuşan bir çarşıda insanlar nasıl alışveriş yapsın? Şehir merkezinin ayağa kaldırılması, sadece binaları dikmekle olmaz; sosyal ve ekonomik olarak da güçlendirilmesi gerekir.
Çözüm Nerede?
Malatya’da esnafın gerçekten nefes alabilmesi için birkaç temel adım şart:
Faizler makul seviyelere çekilmeli. Kredi faizleri daha düşük olmalı ki esnaf işine yatırım yapabilsin.
Yerinde dönüşüm destekleri artırılmalı. 1.5 milyon TL değil, en az 2.5 milyon TL sağlanmalı.
Çarşılar düzenlenmeli, altyapı iyileştirilmeli. Temiz, düzenli ve güvenli bir çarşı her esnafın hakkı.
Eğer bu adımlar atılmazsa, Malatya’nın çarşılarında kepenk kapatan esnaf sayısı artacak. Şehir merkezindeki dükkanlar boş kalacak, insanlar başka yerlere göç etmeye devam edecek. Esnaflık, sadece bireysel bir kazanç kapısı değil, aynı zamanda bir şehrin ekonomisini ayakta tutan en önemli unsurlardan biri. Malatya esnafı güçlü olmazsa, Malatya da güçlü olmaz!
