Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2005 yılında restorasyon çalışmalarına başlanan ve 2014 yılında tamamlanan İçkale’deki tarihi binalar, 2015 yılından itibaren İçkale Müze Kompleksi olarak ziyaretçilerine kapılarını açtı. Müze, 12 bin 400 yıl öncesine kadar uzanan tarihi eserleriyle büyük ilgi görüyor. Ziyaretçiler, bu geniş koleksiyon içinde 1.615 eseri inceleme fırsatı buluyor.
Müzenin en dikkat çeken eserlerinden biri ise İran’da Kaçar Hanedanlığı’na ait olduğu tahmin edilen 19. yüzyıla ait bir ayna. Ayna, üzerinde yer alan anlamlı vecizelerle dikkat çekiyor. Müslüman dünyasında bilinen ve Hz. Ali’ye atfedilen "Takvâ ahlakın başıdır", "En zelil insan insanlara ihanet edendir" gibi öğütler, aynanın üzerine işlenmiş. Bu tür sözler, insan nefsini terbiye etmeye yönelik derin mesajlar taşıyor.
Diyarbakır Müze Müdür Vekili Müjdat Gizligöl, aynaların insanlık tarihinde önemli bir yer tuttuğunu belirterek,
"İlk insanlar obsidyen taşını kullanarak kendilerini görebiliyorlardı. Arkeolojik kazılarda, Çatalhöyük gibi yerleşimlerde aynaya rastlanması, bu nesnenin tarihsel önemini ortaya koyuyor. Romalılar ve Mısırlılar döneminde aynalar daha popüler hale gelirken, günümüzdeki modern aynalar ise 17. yüzyılda Avrupa'da şekillenmiştir"
dedi.
Gizligöl, aynı zamanda aynaların folklorik anlamda da önemli bir yere sahip olduğunu vurguladı. Ayna ile ilgili deyimler ve atasözleri toplumda yaygın şekilde kullanılıyor. "Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz" ve "Kendisini dev aynasında görmek" gibi atasözleri, aynanın kültürel yansımasını gözler önüne seriyor. Aynı zamanda, ayna figürlerinin sıkça mezar kültüründe yer aldığını belirten Gizligöl, "İnsanlar zaman zaman aynalarla birlikte gömülürlerdi, bu da aynanın ruhsal ve kültürel boyutunun göstergesidir" şeklinde açıklamada bulundu.
Müze Müdür Vekili, aynanın İran kökenli olma ihtimalinin yüksek olduğunu ve Kaçar Hanedanlığı'na ait bir saraydan geldiğini belirtti. Aynı zamanda, aynaların geçmişte kadınların çeyizine dahil edildiğini, bunun bir gelenek halini aldığını ve kadınların yaşamlarında onları motive eden özlü sözlerin aynalara işlendiğini sözlerine ekledi.
Şanlıurfa'dan gelen günübirlik turist grubu ile müzeyi gezen tur rehberi Gülcan Burtakal, aynadaki özlü sözlerin, günlük hayatta karşılaşabileceğimiz anlamlı öğütler sunduğunu belirtti.
"Bu tür öğütler, insanı motive ediyor. Bu yüzden bu aynayı görmek beni mutlu etti"
diyen Burtakal, ziyaretçilerin müzedeki tarihi eserleri dikkatle incelediklerini söyledi.
Diyarbakır Müze Kompleksi, sadece tarihi eserleri değil, aynı zamanda kültürel mirası ve halkın günlük yaşamına dair derin mesajlar taşıyan öğeleriyle de ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunuyor.
