Türkiye yüzyıllar boyu birçok medeniyete ve imparatorluğa ev sahipliği yapmıştır. Bu sayede kültürel açıdan çok zengin bir ülkedir. Tarihi yerler, yöresel yemekler, yöresel kıyafetler bakımından dünyaya açılmıştır. Özellikle yöresel ürünlerin kalitelerinin korunarak gelecek nesillere aktarılması ve en önemlisi de taklitlerinden sakınılması için coğrafi işaretleme uygulaması yapılıyor. Bu sayede ürünler hem Türkiye’nin değerlerinin tanıtılması hem de ülke ekonomisine katkı açısından oldukça önemli bir yer tutuyor.
Medeniyetlere yuva olan şehir Malatya denilince akla, kayısı, yöresel türküleri geliyor. Ancak Malatya’nın değerleri bununla da sınırlı değil. Kentin yöresel yemekleri de meşhur. Malatya kömbesi, Hırçikli Köfte, Analı Kızlı Köfte, simit pilavı, Arapgir dolaması, Malatya Nahna Küftesi, tandır kebabı, Yeşilyurt Kiraz Yaprağı Sarma Köftesi, Polat Kınalı Ekmek, Malatya Kağıt Kebabı, Arapgir Akıtma Bıciği, Malatya Tevek Yaprağı Sarması ve yassı kadayıfı gibi daha birçok lezzetli yemeklerde coğrafi işaret belgesi almıştır.
İşte Malatya’nın Dünyaya açılan bazı yemeklerinin tarifi:
Malatya Kömbesi: Malatya Kömbesi coğrafi işaretli olarak tescillenmiştir. Kömbenin bir adı da “hıtap”tır. İki kat hamur arasında yapılan kömbe hamuruna hafif maya ve yağ katılarak yoğrulur. Sonra kömbenin içi hazırlanır. Bu iç, cevizli, patatesli veya kavurma etli olabilir. Hazırlanan hamur temiz bir sacın içine serilir. Üzerine kavurma et konulur. Bunlarında üzerine bir kat daha hamur serilir. Üzerine hafifçe yoğurt sürülür, ağzına bir saç kapatılır. Sacın altına ve üstüne ateş közü yığılır. Ayrıca üzerine tezek yakılır. Kızarınca saçtan çıkartılır, dilimlendikten sonra servis yapılır.
.webp){kind=link}
Malatya Arapgir Dolaması: Arapgir Dolaması’nın coğrafi işaret tescili 2021 yılında Arapgir Belediyesi tarafından alınmıştır. Kıyma, kuyruk yağı, Pilavlık bulgur, ince bulgur, soğan, maydanoz, salça, pul biber, ve karabiberden oluşan iç harcın, salamura üzüm yaprağına sarılıp bir süre pişirildikten sonra üzerine tereyağında kavrulan salçanın ilave edilmesiyle pişirme tamamlanır.
Malatya Analı Kızlı Köfte: Bu yemek, adını hazırlanma şeklinden almıştır. Dolma köfteleri anneler, küçük köfteleri ise kızlar yapar. Böylece hem köftenin yapımı kız çocuklarına küçüklükten öğretilir, hem de yemek konusundaki el becerileri geliştirilmiş olur. Bundan dolayı da yemeğe analı kızlı köfte adı verilmiştir. Bu yemek, tek başına doyurucu, besleyici ve uğraştırıcı bir yemektir. Yapımı tek kişi ile olmaz. Yoğrulmuş hamura şekil vermede el çabukluğu marifettir. Yoksa hamur kurur. Pütürge ve Doğanyol ilçeleri, dış hamuru hazırlarken ve içini yaparken reyhan kullanır. Hekimhan ilçesi sakinleri, içini hazırlarken beraberinde dövülmüş ceviz kullanır. Yeşilyurt, Gündüzbey, Orduzu, Eski Malatya’da ve son dönemlerde merkezde, tiridi hazırlanırken tiridin içine ıslatılmış nohut da atılarak köfteye karıştırılır. Köftenin içinin ortak özelliği, tereyağı miktarının bol olmasıdır. Dış hamuru hazırlanırken hamuru sağlamlaştırmak için, yoğururken 1 yumurta veya bir avuç tel şehriye ya da 1 çay kaşığı karbonat atılır.
Yeşilyurt Kiraz Yaprağından Sarma Köfte: Bu köfte, hangi yaprakla yapılmış ise onun adını alır. Kiraz yaprağından ekşili köfte, ayva yaprağından ekşili köfte, üzüm yaprağından ekşili köfte gibi. Yalnız dikkat edilmesi gereken şey, yaprağın özelliğidir. Şöyle ki, ayva yaprağı ile üzüm yaprağı sarmasının haşlama suyu süzülmeden köftenin içinde kalır, ancak diğer yapraklar ile yapılan köftelerin haşlandıktan sonra süzgece dökülmesine ve üzerine soğuk su gezdirilerek yoğurtlu sosa katılmasına dikkat edilir. Eğer ayva ve üzüm yaprağının dışında kalan yapraklar az ise, örneğin; dut, menekşe, fındık ve kiraz yaprakları, birbirine karıştırılarak da yapılabilir. Yeşilyurt ve Gündüzbey’de olduğu gibi yoğurtlu sosa domates salçası da karıştırılabilir. Kış için baharda bu yapraklar ipe dizilerek kurutulur ya da tuzlu suda salamura yapılır. Kullanılacak olan yaprak kuru ise hafifçe haşlanır (ipten çıkarmadan), salamura ise önceden soğuk suda ıslatılarak tuzu alınır. Bu köfteyi tek başına sarma işi zor olduğundan birkaç komşu bir araya gelerek yardımlaşırlar. Hem ev halkına hem de misafire ikram edilmesi hayli makbul olan bir yemektir.
