Vesvese, insanın karar verme mekanizmasını etkileyen ve özellikle mükemmeliyetçi kişilerde sık görülen bir durum. Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, vesvesenin kişinin en çok önem verdiği konularda ortaya çıktığını belirterek, "Obsesif ve ayrıntıcı insanlar, vesveseye daha yatkındır" dedi.
Vesvese Nedir?
Vesvese, Arapça kökenli bir kelime olup genellikle içe doğan şüphe ve takıntılı düşünceleri ifade ediyor. Halk arasında "şeytandan gelen düşünceler" olarak da tanımlanırken, psikolojide Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ile benzer özellikler taşıyor.
"Beyin Açıklayamadığı Şeyi Anlamlandırmaya Çalışır"
Tarhan, insan beyninin belirsizliğe tahammül edemediğini ve açıklayamadığı durumları toplumsal, dini veya kültürel inançlarla anlamlandırdığını söylüyor:
"Bana büyü yapıldı", "Cin çarptı" gibi inançlar, aslında beynin ürettiği bir açıklama mekanizması.
OKB hastalarında beyin sinir yolları aşırı aktif hale geliyor ve kişi sürekli aynı düşünceyi tekrarlıyor.
Mükemmeliyetçiler Dikkat!
Doğuştan gelen kişilik yapılarından biri olan obsesif yapıdaki insanlar, aşırı detaycı ve mükemmeliyetçi olabiliyor.
Kişi neye fazla değer veriyorsa, vesvese de o alanda ortaya çıkıyor. Örneğin:
Temizlik takıntısı olan biri sürekli elini yıkama ihtiyacı hissediyor.
Paraya önem veren biri, sürekli "param kaybolacak" endişesi yaşıyor.
Vesvese Nasıl Yönetilir?
Düşünceyi kontrol etmek ve alternatif bakış açıları geliştirmek önemli.
Anlam arayışı insan doğasında var, ancak aşırıya kaçıldığında vesvese artıyor.
"Ruminasyon" (zihinsel geviş getirme) dediğimiz sürekli düşünme hali, zamanla OKB'ye dönüşebiliyor.
Diğer canlılarda görülmeyen vesvese, insanın anlam arayışının bir sonucu. Prof. Dr. Tarhan, "Düşünceyi yönetebilirsek, vesvesenin esiri olmayız" diyerek uyarıyor.
